Dạy theo đặc trưng thể loại
Ngày soạn :
03/12/2025
Ngày dạy Ngày 5/12/2025
Tiết 01
Lớp 7A(TH&THCS Chiến Thắng)
Tiết 52: THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU:
SỨC HẤP DẪN CỦA TÁC PHẨM HAI VẠN DẶM DƯỚI ĐÁY BIỂN
-Lê Phương Liên-
(02 tiết: Thực hiện tiết thứ nhất)
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức
- Tiết 52 (tiết thứ nhất): Đọc, tìm hiểu tác giả, tác phẩm và đặc điểm kiểu bài nghị luận văn học của văn bản: “Sức hấp dẫn của tác phẩm hai vạn dặm dưới đáy biển”.
- Nắm được các biểu hiện nội dung và nghệ thuật tạo nên sức hút của câu chuyện thể hiện: Sự sáng tạo và trí tưởng tượng của nhà văn Giuyn Véc-nơ trong các sáng tác của mình. Khẳng định ông là nhà văn tiên phong trong thể loại khoa học viễn tưởng.
2. Kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản nghị luận văn học.
- Phát triển kĩ năng trình bày nhận xét, đánh giá về một tác phẩm.
3. Thái độ
- Hình thành hứng thú khi tìm hiểu tác phẩm khoa học – phiêu lưu của Jules Verne.
- Bồi dưỡng tình yêu khám phá khoa học, thế giới biển cả.
4. Năng lực hướng tới
a. Năng lực chung.
- Biết tự học, tự chủ trong việc đọc - hiểu một văn bản nghị luận văn học, biết hợp tác và sáng tạo để tìm hiểu tư liệu về tác giả, tác phẩm, nhiệm vụ đặt ra trong bài học.
- Năng lực sử dụng AL trong thực hiện nhiệm vụ tìm hiểu văn học.
b. Năng lực đặc thù:
- Năng lực cảm thụ văn học: hiểu giá trị tác phẩm, nhân vật, chủ đề.
- Năng lực giao tiếp – hợp tác: thảo luận nhóm, trình bày ý kiến.
- Năng lực tự học, tổng hợp thông tin từ văn bản.
5. Về phẩm chất:
- Chăm học, chăm làm: HS có ý thức vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống của bản thân.
- Trách nhiệm: Hành động có trách nhiệm với chính mình, thể hiện tình yêu biển cả và có trách nhiệm bảo vệ chủ quyền biển đảo, chủ động rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản nghị luận.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Kế hoạch bài dạy.
- Máy soi.
- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi.
SGK Ngữ văn 7, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
a) Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b) Nội dung: GV chiếu video nội dung có hình ảnh về biển, Bạch tuộc, thuyền trưởng Nê-mô.
c) Sản phẩm: Cảm nhận của HS sau khi xem video.
d) Tổ chức thực hiện: HS xem và trả lời câu hỏi.
Thời gian: 5 phút.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS xem video và trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận.
+ HS trả lời.
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học
+ GV dẫn dắt: Em có cảm nhận về video trên như thế nào? Video trên nói về Con Bạch tuộc khổng lồ mà các em đã học ở tiết trước. Hôm nay, chúng ta cùng tìm hiểu về sự hấp dẫn của cả tác phẩm “Hai vạn dặm dưới đáy biển” theo sự đánh giá và cảm nhận của nhà văn Lê Phương Liên.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
I. Tìm hiểu chung
a. Mục tiêu:
- Nắm được những thông tin về tác giả Lê Phương Liên , tác phẩm, thể loại, giải nghĩa từ khó trong văn bản.
- HS tóm tắt Tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển.(Véc-nơ)
b. Nội dung: Hs sử dụng sgk, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
Thời gian: 20 phút.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS Dự kiến kết quả
HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV giao nhiệm vụ nghiên cứu về tác giả ở tiết trước. Mời các nhóm xung phong thuyết trình kết quả của nhóm mình.
Nhóm 1: Em hãy giới thiệu những nét cơ bản về tác giả Lê Phương Liên?
GV nhắc lại yêu cầu: Trước khi tìm hiểu văn bản: Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển, Trong tiết trước, thầy đã yêu cầu các em về nhà tìm đọc và tóm tắt truyện “Hai vạn dặm dưới đáy biển”. Một bạn hãy kể tóm tắt lại truyện.
Nhóm 2: Kể tóm tắt lại truyện: Hai vạn dặm dưới đáy biển.
- GV hướng dẫn HS đọc văn bản nghị luận:s Cách đọc: to, rõ ràng, chú ý nhấn giọng ở những câu văn nêu dẫn chứng.
- 02 - 03 HS đọc – nhận xét đọc.
? Giải thích từ chú thích khó.
?.Em cho biết xuất xứ, thể loại, phương thức biểu đạt của văn bản?
3.Văn bản “Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển” viết về vấn đề gì?
4.Có thể chia văn bản thành mấy phần và nội dung từng phần?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập.
+ HS trao đổi thảo luận và trả lời
Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:
+ HS đại diện trình bày sản phẩm thảo luận, HS khác bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng I. Đọc -Tìm hiểu chung.
1. Tác giả:
- Tác giả Lê Phương Liên
- Sinh năm 1951
- Quê quán: Hà Nội.
- Từng là cô giáo sau khi tốt nghiệp khoa Toán - Lý trường Cao đẳng Sư phạm Hà Nội.
- Tác phẩm: truyện vừa “Những tia nắng đầu tiên” và truyện ngắn “Câu hỏi trẻ thơ” là tác phẩm đầu tay. Bên cạnh đó còn có các tác phẩm: Khi mùa xuân đến, Hoa dại, Bức tranh còn vẽ, Én nhỏ, Khúc hát hạnh phúc, Dòng thu, Cuộc phiêu lưu của chú rối Tễu, Khu vườn biết nói, Ký ức ánh sáng..
- Thành tựu: Bà đã được nhận nhiều giải thưởng như: Giải thưởng Trung ương Đoàn, Giải thưởng Bộ Giáo dục năm 1970 cho truyện ngắn Câu hỏi trẻ thơ, Huy chương Vì sự nghiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam năm 1997.
2.Tác phẩm:
a. Đọc.
b. Tìm hiểu chung.
- Xuất xứ: Theo vnnexpress.net.
- Thể loại: Nghị luận văn học.
- Phương thức biểu đạt: Nghị luận.
- Bố cục:
- Phần 1: Từ đầu ... kì lạ. Giới thiệu những nét đặc sắc của tác phẩm.
- Phần 2: Tiếp ...của tác giả. Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật thuyền trưởng Nê-mô đặc sắc.
- Phần 3: Tiếp ... yêu thương con người? Sự sáng tạo của Véc-nơ.
- Phần 4: Tiếp… tình người: Những giá trị nhân văn trong tác phẩm của Véc-nơ.
- Phần 5: Còn lại. Vị trí của Véc-nơ trên diễn đàn văn học thế giới.
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
a. Mục tiêu: GV hướng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm văn bản nghị luận văn học “Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển”; đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của tác phẩm “ Hai vạn dặm dưới đáy biển, nghệ thuật viết văn nghị luận của tác giả Lê Phương Liên
b. Nội dung: Hs sử dụng sgk, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và Bản thuyết trình thảo luận nhóm
d. Tổ chức thực hiện:
Thời gian: 10 phút.
Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả
HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP
Bước 1. : Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc phần (1) và trả lời các câu hỏi:
? Văn bản viết về vấn đề gì? Vấn đề đó nằm ở phần nào của văn bản?
(Thể hiện khái quát vấn đề nghị luận)
? Mục đích của văn bản là gì?
? Để thuyết phục người đọc hiểu rõ vấn đề nghị luận, tác giả đã làm cách nào?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ học tập.
+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
Bước 3. Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:
+ HS trình bày sản phẩm thảo luận
+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4.Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ:
+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng
? Qua phần bài học ngày hôm nay, các em thấy biển vô cùng đẹp phải không các em nhỉ? Vậy các em đã làm gì để bảo vệ môi trường biển?
- HS nêu suy nghĩ. II. Tìm hiểu chi tiết văn bản.
1. Đặc điểm kiểu bài nghị luận văn học của văn bản: Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển:
a. Vấn đề nghị luận: Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển.
b. Mục đích của văn bản: Giúp người đọc hiểu thêm về các nhân vật, lối viết độc đáo của truyện. Đặc biệt, đó là thông điệp mà tác giả muốn truyền tải đến người đọc qua các tình huống truyện được dựng lên Từ đó người đọc thấy được sự hấp dẫn của tác phẩm
c. Phương pháp nghị luận: để thuyết phục người đọc, người viết đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ cho ý kiến.
GV chốt lại bằng sơ đồ tư duy
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Thời gian: 5 phút.
a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập củng cố.
b) Nội dung: HS hoạt động cá nhân làm bài tập trắc nghiệm của GV giao.
c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d) Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ:
B2: Thực hiện nhiệm vụ
GV: Chiếu câu hỏi.
HS: Trả lời.
B3: Báo cáo, thảo luận:
- HS trả lời.
B4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá bài làm của HS, nhận xét, rút kinh nghiệm.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Thời gian: 5 phút.
a) Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết tình huống trong thực tiễn.
b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: HS trả lời câu hỏi.
d) Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
? Em hãy trình bày suy nghĩ của em về những giá trị nhân văn trong tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển.
B2: Thực hiện nhiệm vụ
GV gợi ý cho HS bằng việc bám sát văn bản.
HS thực hiện qua chat gpt trước khi tạo from bài giảng.
B3: Báo cáo, thảo luận
GV kiểm tra ở tiết học sau.
HS thực hiện nhiệm vụ tại nhà.
B4: Kết luận, nhận định (GV)
GV kiểm tra vào tiết học hôm sau.
Dặn dò: Video AL về những giá trị nhân văn trong tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển. Về học kĩ văn bản và thực hiện nhiệm vụ thầy giao.